Nội dung chính cho bài viết
Hiện nay, tổng lượng tro, xỉ, thạch cao tại các nhà máy nhiệt điện, hóa chất đang tồn và lưu trữ khoảng 26 triệu tấn trong toàn quốc. Mỗi năm, các nhà máy này lại tiếp tục thải ra 12 – 12,5 triệu tấn. Thế nhưng, hiện tại mới chỉ có khoảng 40 – 50 nhà máy có cơ sở để xử lý tro, xỉ, thạch cao với các công suất khác nhau.
Theo dự đoán tổng lượng tro xỉ tích trữ tại Việt Nam vào năm 2030 được dự báo lên tới hơn 422 triệu tấn. Đây sẽ là một mối nguy hại lớn cho môi trường cũng như sức khỏe của con người nếu không có những biện pháp tái chế, tái sử dụng hợp lý.
Tro xỉ : Nguyên liệu quý trong nghành sản xuất Vật liệu xây dựng.
Triển khai “Đề án đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, các nhà máy hóa chất, phân bón làm nguyên liệu để sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng” được phê duyệt tại Quyết định số 452/QĐ-TTg, ngày 12/4/2017, với một mong muốn Đề án đạt hiệu quả và sẽ đi vào thực tiễn, một trong những giải pháp đang được Bộ Xây dựng tập trung là xây dựng dự thảo Thông tư hướng dẫn sử dụng tro, xỉ, thạch cao để làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng.
Sản xuất vật liệu xây dựng bằng tro xỉ.
Việc sử dụng các nguồn vật liệu xây dựng truyền thống đang tác động xấu đến môi trường, gây ra rất nhiều hệ lụy như mất đất nông nghiệp, gia tăng khí thải, hiệu ứng nhà kính và các loại khí thải độc gây hại cho môi trường. Phương án sử dụng tro xỉ nhiệt điện để sản xuất các vật liệu xây dựng hiện đang rấtđược lưu tâm hơn cả.
Theo như trung tâm Thông tin và Thống kê KH&CN Tp.HCM đã cho biết, đến hết năm 2018, thế giới đã có tất cả 13.377 sáng chế về nghiên cứu và ứng dụng tro xỉ làm phụ gia trong nghành sản xuất vật liệu ngành xây dựng đã được công bố. Các công trình sáng chế tăng lên gấp 3 lần trong giai đoạn 2008-2018.
Theo báo cáo của Hiệp hội xi măng Nhật Bản vào năm 2013, quốc gia này có khoảng 12,5 triệu tấn tro xỉ. Quốc gia đãnày đã tái sử dụng toàn bộ tro xỉ để làm phụ gia sản xuất ra xi măng, bê tông và vật liệu xây dựng dân dụng như gia cố, cát đá xây dựng, san lấp… Tỷ lệ tro xỉ nhiệt điện được đưa vào tái sử dụng, tái chế tại các quốc gia như Mỹ, châu Âu, Trung Quốc, Ấn Độ… cũng chiếm tới hơn 60%.
Tro xỉ sẽ được sử dụng để làm phụ gia sản xuất xi măng là một trong những ứng dụng quan trọng đối với nguồn vật liệu này. Holley J và Young W D (ở Hoa Kỳ) đã công bố ra sáng chế sử dụng các loại tro bay, xỉ xi măng, sacarit, metakaolin và đá bọt để tạo thành xi măng vào năm 2018. Cùng trong năm này, các tác giả Trung Quốc cũng đã công bố sáng chế phương pháp hình thành vật liệu xây dựng có chứa tro bay, giúp cải thiện đáng kể cường độ cũng như khả năng chống nước của vật liệu.
Tăng cường các công tác bảo vệ môi trường từ tro xỉ.
Khi đã sử dụng nhiều tro, xỉ, thạch cao ở những nhà máy nhiệt điện, các hóa chất làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng thì cũng đồng nghĩa với việc giảm bớt nguồn nguyên liệu là khoáng sản tự nhiên, góp phần tiết kiệm tài một phần nguyên tự nhiên. Như vậy, việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường cũng sẽ giảm đáng kể.
Các chất thải ra đến từ nhà máy nhiệt điện, hóa chất, cũng như thạch cao của các nhà máy hóa chất khi đã đủ tiêu chuẩn sẽ để làm vật liệu xây dựng; hoặc sử dụng làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng.
Theo đó, để được sử dụng, trước hết các loại tro, xỉ, thạch cao phải là chất thải thông thường, phát thải từ các nhà máy nhiệt điện, các nhà máy hóa chất, phân bón, sản xuất thép hay các cơ sở công nghiệp khác có tính chất phù hợp hoặc đã qua xử lý phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cũng như các hướng dẫn kỹ thuật làm về nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng (xi măng, vật liệu không nung, bê tông…). Đây thậm chí cũng chính là nguồn nguyên liệu được sử dụng san lấp trong thi công xây dựng nhất là khi nguồn tài nguyên cát xây dựng, cát san lấp đã bị cạn kiệt.
Vật liệu xây dựng từ tro xỉ có tiềm năng lớn.
Vật liệu xây dựng tro xỉ giúp bảo vệ môi trường trong bối cảnh môi trường đang ngày càng ô nhiễm, tài nguyên thiên nhiên dần cạn kiệt, việc sử dụng vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường chính là xu hướng tất yếu của ngành công nghiệp xây dựng.
Riêng tại Việt Nam, các công trình sáng chế tái sử dụng tro xỉ trong vật liệu xây dựng cũng đã được công bố nhiều. Đơn cử như: tác giả Trần Trung Nghĩa với công trình sản xuất ra khối bê tông lấn biển từ xi măng kết hợp hỗn hợp tro bay, xỉ than; còn tác giả Phạm Tuấn Nhi với công trình sản xuất bê tông nhẹ không sử dụng các loại vật liệu như : xi măng, gạch nhẹ, tấm panen nhẹ cách nhiệt…
Nhiều nhà máy đã sản xuất ra ngói lợp không nung, cát nghiền, cốt liệu tái chế từ các nguồn phế thải công nghiệp. Ngoài ra, còn rất nhiều vật liệu xây dựng khác đã sử dụng phế thải công nghiệp tro, xỉ nhiệt điện như: xi măng, hay các loại gạch bê tông lát hè, gạch đất sét nung, bê tông trộn sẵn… để giảm tỷ lệ sử dụng vật liệu thiên nhiên, tiết kiệm nguồn tài nguyên.
Những câu hỏi thường gặp.
Tro xỉ được sử dụng trong lĩnh vực nào.?
Ở nhiều nước trên thế giới, tro xỉ than từ các nhà máy nhiệt điện thải ra đã được sử dụng rất hiệu quả trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong xây dựng.
Việc sử dụng tro xỉ có ảnh hưởng như thế nào ?
Sử dụng tro xỉ góp phần tiết kiệm tài một phần nguyên tự nhiên, là giảm thiểu ô nhiễm môi trường, giảm bớt nguồn nguyên liệu khoáng sản tự nhiên.
Tro xỉ có thể làm ra những loại vật liệu xây dựng gì ?
Một trong những ứng dụng quan trọng của nguồn vật liệu này là để làm phụ gia sản xuất xi măng, ngoài ra đây cũng thậm chí chính là nguồn nguyên liệu được sử dụng san lấp trong các công trình thi công xây dựng.
